Mistrzostwa Europy to największa impreza piłkarska na Starym Kontynencie. Turniej rozgrywany jest już od ponad 60. lat. W tym czasie zaszło wiele zmian organizacyjnych dotyczących zasad i formatu rozgrywek. Jakie były początki i jak ewoluowało piłkarskie EURO? Kto święcił największe triumfy?
Początki Mistrzostw Europy w piłce nożnej: Euro zaczęło się od Pucharu Europy Narodów
Gospodarzem historycznego, bo pierwszego EURO w 1960 roku byli Francuzi. Wówczas rywalizacja toczyła się o Puchar Narodów Europy. Początkowo w rozgrywkach brała udział skromna liczba drużyn, lecz rozwój piłki nożnej, zmiany na geopolitycznej mapie Europy doprowadziły do tego, że w kolejnych latach było coraz więcej zespołów. Pierwszym mistrzem Europy został Związek Radziecki. W latach 1960-1976 rywalizacja o puchar toczyła się między czterema reprezentacjami. Sytuacja zmieniła się od mistrzostw Europy w 1980 roku, gdy w zmaganiach brało udział już dwa razy tyle drużyn. 16 reprezentacji narodowych po raz pierwszy wzięło udział w 1996 roku, a ostatnim turniejem z taką liczbą drużyn były finały w Polsce i w Ukrainie w 2012 roku. Od EURO 2016, które odbyło się we Francji, liczba drużyn została zwiększona do 24.
Zmiany formuły, systemu i zasad w historii piłkarskiego Euro
Na przestrzeni lat sposób rozgrywania mistrzostw Europy uległ zmianie. Od szóstej edycji ME, czyli 1980 roku gospodarze mają zapewniony udział w turnieju finałowym i nie muszą przechodzić przez ścieżkę eliminacyjną. Ponadto od EURO 1980 rozgrywana jest faza grupowa. Dotąd w systemie rozgrywek obwiązywała wyłącznie faza pucharowa, a więc dwa półfinały, finał i mecz o trzecie miejsce. Cztery lata później, czyli na EURO 1984 we Francji wprowadzono kolejną nowość. Brązowe medale były przyznawane obydwu przegranym w półfinałach zespołom. Od 1960 roku mistrzostwa Europy w piłce nożnej mężczyzn odbywają się regularnie co cztery lata, na przemian z mistrzostwami świata. Jedyny wyjątek stanowiło EURO 2020, które ze względu na pandemię koronawirusa zostało przesunięte o 12 miesięcy i ostatecznie turniej finałowy rozegrano w 2021 roku. Podczas EURO 2020 po raz pierwszy w historii turniej rozgrywany był w więcej niż w dwóch państwach. Mistrzostwa Europy 2020 odbyły się w jedenastu różnych miastach, jedenastu różnych stadionach i w dziesięciu różnych państwach.
Spoglądając na gospodarzy mistrzostw Europy, bardzo szybko zauważymy, że 12 razy turniej finałowy organizował jeden kraj. Trzy razy różne państwa organizowały je wspólnie: 2000 – Belgia i Holandia, 2008 – Austria i Szwajcaria, 2012 – Polska i Ukraina. EURO 2020 zorganizowało dziesięć różnych krajów, natomiast turniej w 2024 roku odbędzie się w Niemczech.
Mistrzostwa Europy: wszyscy zwycięzcy Euro w historii
Po raz pierwszy w historii turniej mistrzostw Europy rozegrany został w 1960 roku. Walka o triumf toczyła się wówczas pod nazwą: Puchar Narodów Europy. Z czasem w rozgrywkach dochodziło do wielu zmian, zmieniała się również liczba drużyn biorących udział w turnieju finałowym. Warto podkreślić, że dobyło się już 16 turniejów ME, a więc zespoły narodowe 16 razy wznosiły w górę puchar. Kto może pochwalić się zwycięstwem w turnieju finałowym? Bezkonkurencyjne w hierarchii zmagań w EURO są reprezentacje Niemiec i Hiszpanii, które trzykrotnie notowały zwycięstwa na mistrzostwach Europy. Po tytuł mistrza Europy sięgały także: Rosja, Włochy, Czechosłowacja, Francja, Holandia, Dania, Grecja i Portugalia. Niestety reprezentacja Polski nigdy nie poczuła smaku zwycięstwa w turnieju finałowym.
Reprezentacje, które wygrywały mistrzostwa Europy w poszczególnych latach. Mistrzowie Europy:
1960 – Związek Radziecki;
1964 – Hiszpania;
1968 – Włochy;
1972 – Niemcy;
1976 – Czechosłowacja;
1980 – Niemcy;
1984 – Francja;
1988 – Holandia;
1992 – Dania;
1996 – Niemcy;
2000 – Francja;
2004 – Grecja;
2008 – Hiszpania;
2012 – Hiszpania;
2016 – Portugalia;
2020 – Włochy.
Kto wygrał Mistrzostwa Europy w Polsce i na Ukrainie?
2012 rok był wyjątkowy dla wszystkich Polaków, ponieważ to w naszym kraju zorganizowano mistrzostwa Europy. Polska była współgospodarzem turnieju finałowego wraz z Ukrainą. Dokładnie 18 kwietnia 2007 w Cardiff wyłoniono gospodarzy ME 2012. Od tego momentu rozpoczęły się solidne przygotowania do zbliżającej się imprezy, a w naszym kraju powstało kilka olbrzymich stadionów, które do dziś są wizytówką polskiej piłki nożnej.
Mistrzostwa Europy w 2012 roku były nieco skromniejsze, niż te, które rozegrane zostaną w tym roku. Tak jak już wcześniej wspomnieliśmy, na przestrzeni lat format turnieju ulegał zmianie. Na EURO organizowanym przez Polskę i Ukrainę wystąpiło tylko 16 reprezentacji narodowych. 14 z nich zakwalifikowało się poprzez eliminacje, natomiast Polska i Ukraina ze względu na rolę gospodarza miały zapewniony udział w turnieju finałowym.
Wszyscy Polacy mieli ogromne oczekiwania względem EURO 2012. Fani piłki nożnej liczyli, że biało-czerwoni przed własną publicznością dadzą radę odnieść niezły wynik. Niestety zespół prowadzony przez trenera Franciszka Smudę zawiódł i nie wyszedł z grupy. Jak przebiegała rywalizacja o mistrzostwo Europy w 2012 roku? Do wielkiego finału awansowały Hiszpania oraz Włochy. Spotkanie kończące zmagania na EURO 2012 odbyło się 1 lipca na Stadionie Olimpijskim w Kijowie. Hiszpanie rozgromili rywali 4:0 i sięgnęli po puchar. Warto zaznaczyć, że po raz pierwszy w historii obronili tytuł mistrzostw Europy. Zmagania na trzeciej pozycji ukończyli reprezentanci Niemiec i Portugalii.
Najlepsi strzelcy w historii mistrzostw Europy
Na przestrzeni lat w turnieju finałowym mistrzostw Europy wzięło udział wielu znakomitych piłkarzy. Niektórzy z nich mieli okazję wystąpić na kilku imprezach. Drużynowe zwycięstwo w EURO to najważniejsza sprawa, natomiast dla zawodników ważne są również indywidualne wyróżnienia. Jednym z nich jest korona króla strzelców i zapisanie się złotymi zgłoskami na kartach historii mistrzostw Europy. Rekordowy pod tym kątem jest Cristiano Ronaldo, który przewodzi klasyfikacji. Jako jedyny przekroczył dwucyfrową liczbę bramek. Należy jednak podkreślić, że Portugalczyk wziął udział w pięciu turniejach finałowych EURO.
Najlepsi strzelcy w historii mistrzostw Europy:
Cristiano Ronaldo – 14 bramek;
Michel Platini – 9 bramek;
Antoine Griezmann – 7 bramek;
Alan Shearer – 7 bramek;
Thierry Henry – 6 bramek;
Zlatan Ibrahimović – 6 bramek;
Patrick Kluivert – 6 bramek;
Romelu Lukaku – 6 bramek;
Alvaro Morata – 6 bramek;
Nuno Gomes – 6 bramek;
Wayne Rooney – 6 bramek;
Ruud van Nistelrooy – 6 bramek.
Patrząc na tę listę świetnych zawodników, pozostaje nam jedynie mieć nadzieję, że mecze na EURO 2024 także będą charakteryzowały się wysokim poziome, a zawodnicy pokroju Harrego Kane’a, Kyliana Mbappe, czy Roberta Lewandowskiego dopiszą się na tę listę.
Brak komentarzy